Operaty ochrony powietrza – wyznaczanie emisji granicznej oraz parametrów emitorów na podstawie modelowania stężeń imisyjnych

Oprócz sprawdzenia określonych prawem kryteriów jakości powietrza przeprowadzanego w ramach postępowania o wydanie/zmianę pozwolenia lub oceny oddziaływania na środowisko, metodykę referencyjną obliczeń stężeń imisyjnych zawartą w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu stosuje się również do:

1. wyznaczania projektowych limitów emisji (emisji granicznej), które nie będą powodowały przekroczenia standardów jakości powietrza, ani wartości odniesienia,

2. doboru parametrów emitorów umożliwiających dotrzymanie ww. warunków.

Ad. a) Projektowe limity emisji

Bez uszczerbku dla art. 188 ustawy Prawo ochrony środowiska, zgodnie z którym pozwolenie określa wielkość dopuszczalnej emisji w warunkach normalnego funkcjonowania instalacji, nie większą niż wynikająca z prawidłowej eksploatacji instalacji, dla poszczególnych wariantów funkcjonowania, metoda ta odpowiada ogólnej zasadzie określonej w art. 222 ww. ustawy, według której w razie braku standardów emisyjnych i dopuszczalnych poziomów substancji w powietrzu ilości gazów lub pyłów dopuszczonych do wprowadzenia do powietrza ustala się na poziomie niepowodującym przekroczeń:

• wartości odniesienia substancji w powietrzu,

• wartości odniesienia substancji zapachowej w powietrzu.

Szerzej wymagania prawne wobec jakości powietrza atmosferycznego przedstawiamy w dziale Prawo.

Metoda określania emisji granicznej na podstawie kryteriów jakości powietrza atmosferycznego jest szczególnie przydatna w następujących przypadkach:

• gdy wyznaczenie emisji jest możliwe wyłącznie przy zastosowaniu skomplikowanych modeli obliczeniowych, dla których określenie warunków brzegowych wymaga danych trudnych do ustalenia,

• wielkości emisji obliczone na podstawie modelu procesu mogą być obarczone znaczną niepewnością,

• spodziewane emisje są na niskich poziomach, a ich obliczenie wymagałoby znacznych nakładów.

Metoda emisji granicznej, zwana czasem również obliczeniami retrospektywnymi (backwards calculation), umożliwia w wielu przypadkach skrócenie czasu (i kosztów) projektowania. Dokładne obliczenia emisji można bowiem zastąpić bezpiecznym szacunkiem zawyżającym graniczne ładunki i skorelowanym z wartością wynikającą z chłonności środowiska.

Wobec niektórych rodzajów instalacji określenie emisji granicznej na podstawie modelowania stężeń imisyjnych powinno być prowadzone równolegle z analizą wymagań dodatkowych, w szczególności:

• źródeł podlegających pod wymogi standardów emisyjnych,

• najlepszych dostępnych technik (BAT),

• norm organizacji zrzeszających producentów oraz REACH.

Ad. b) Dobór parametrów emitorów

Dysponując prawdopodobnymi i bezpiecznymi wartościami emisji na podstawie metodyki referencyjnej można wyznaczyć minimalne parametry emitorów umożliwiające dotrzymanie określonych prawem kryteriów jakości powietrza atmosferycznego. Oczekiwany maksymalny poziom wysycenia chłonności środowiska ustala się w oparciu o dwie metody:

• maksymalną możliwą ilość i rodzaje źródeł emisji jakie mogą znajdować się na terenie zakładu dla docelowego kształtu instalacji – metoda rekomendowana,

• założenie poziomu wysycenia chłonności środowiskowej dla analizowanego etapu realizacji przedsięwzięcia, np. 30 %, 40 %, 70 % – metoda możliwa do zastosowania w niektórych rodzajach planowanych instalacji.

Dobierając parametry emitorów należy pamiętać o możliwości zmian niektórych parametrów decydujących o stężeniach substancji w powietrzu i spełnieniu wymagań prawnych, takich jak tło zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego, parametr szorstkości terenu oraz o wszystkich rodzajach emisji, w tym emisji niezorganizowanej oraz emisji w warunkach pracy instalacji odbiegających od normalnych. Szerzej wymagania prawne wobec emisji niezorganizowanej przedstawiamy w dziale Prawo w zakładce Emisja niezorganizowana, natomiast sposoby obliczania wielkości emisji niezorganizowanej w dziale Emisja Niezorganizowana.

Dobór parametrów emitorów stanowi również narzędzie pomocnicze w kalkulacji i optymalizacji kosztów inwestycji, w szczególności wobec wymagań stawianych urządzeniom ograniczającym emisję i kosztom budowy emitorów.

Wsparcie procesu projektowania:

Innym sposobem wykorzystania metodyki referencyjnej modelowania stężeń imisyjnych w procesie projektowania wielkości emisji i parametrów emitorów jest sprawdzanie, czasem wielokrotne dla różnych wariantów i na różnych etapach prac, założeń projektowych pod kątem dotrzymania kryteriów jakości powietrza. Uwarunkowania tej metody przedstawiono w zakładce Wsparcie procesu projektowania.