Prawo – orzeczenia WSA – stanowiska pomiarowe

Wyrok WSA w Gdańsku z dnia 16 listopada 2005 r. (II SA/Gd 530/03) – odnoszący się do podstaw i zasad określenia obowiązku usytuowania stanowisk do pomiaru emisji – uchylający zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Starosty Powiatowego z dnia 7 sierpnia 2001 r., nr [...], i określający, że decyzje te nie mogą być wykonane – ze skargi A Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 3 marca 2003 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia dopuszczalnych do wprowadzenia do powietrza rodzajów i ilości substancji zanieczyszczających – w uzasadnieniu orzeczenia WSA w Gdańsku wskazał między innymi:

„W decyzji z dnia 7 sierpnia 2001 r. nr [...] Starosta Powiatowy w punkcie pierwszym i drugim rozstrzygnięcia ustalił dla A Spółki z o.o. w K. rodzaje i ilość substancji zanieczyszczających, obowiązujących do 31 grudnia 2002 r., dopuszczonych do wprowadzania do powietrza atmosferycznego dla źródeł emitorów zlokalizowanych na terenie zakładu zgodnie z załącznikami tabelarycznymi nr 1 i 2 do niniejszej decyzji, stanowiącymi jej integralną całość. W punkcie trzecim decyzji nałożono na A obowiązki, wymienione w podpunktach od 1 do 7, w tym – obowiązek wyrażony w podpunkcie 2, polegający na przygotowaniu emitorów do przeprowadzenia na nich pomiarów kontrolnych, wykonania stanowisk pomiarowych oraz zamontowania króćców pomiarowych na wszystkich emitorach objętych niniejszą decyzją do dnia 31 grudnia 2001 r., zgodnie z Polską Normą PN-Z-04030-7/94 w porozumieniu z Wojewódzkim Inspektorem Ochrony Środowiska. W uzasadnieniu organ podał, iż decyzję powyższą wydał na wniosek Spółki, domagającej się ustalenia dopuszczalnej emisji zanieczyszczeń do powietrza za źródeł i emitorów technologicznych z procesu produkcji elementów plastikowych obudów do telewizorów.”

„W odwołaniu od powyższej decyzji A wniosła o wprowadzenie zmian do tegoż rozstrzygnięcia w zakresie punktu III podpunktu drugiego w następujący sposób: "przygotowanie emitorów nr E 11 – E 16 i E 22 – E 24 do przeprowadzenia na nich pomiarów kontrolnych, wykonania stanowisk pomiarowych oraz zamontowania na nich króćców pomiarowych do dnia 31 grudnia 2001 r., zgodnie z Polska Normą PN-Z-04030/7/94 w porozumieniu z Wojewódzkim Inspektorem Ochrony Środowiska. Wykonanie dwukrotnych badań emisji zanieczyszczeń na dwóch losowo wybranych emitorach kabin lakierniczych (E11 – E16) w zakresie oznaczeń dla rozpuszczalników organicznych, w tym glikolu i butanolu oraz pyłu". Zdaniem odwołującej, w emitorach E1 – E6, E7- E 10, E17 – E18, E19 – E21 nie ma technicznych możliwości wykonania przekrojów pomiarowych, które będą zgodne z Polską Normą PN-Z-04030-7/94 i wykonania pomiarów zanieczyszczeń. Zgodnie z tą normą przekrój pomiarowy powinien być usytuowany na prostym, wolnym od zaburzeń przepływu, odcinku kanału o stałej średnicy hydraulicznej i jeżeli jest to możliwe na odcinku pionowym o określonej w tej normie długości przed przekrojem pomiarowym i o określonej w normie długości za przekrojem pomiarowym. W przypadku niemożności spełnienia tych wymagań przekrój pomiarowy można zlokalizować zgodnie z załącznikiem nr 1 do tejże normy, według którego najmniejsza długość odcinków prostych kanału pomiarowego ma wskazaną w tym załączniku odległość przed i za przekrojem pomiarowym. Następnie odwołująca szczegółowo wyliczyła poszczególne wartości dla posiadanych przez siebie emitorów, konkludując, że nie ma technicznych możliwości, by sprostać wymaganiom tejże normy.”

„Decyzją z dnia 3 marca 2003 r., nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze zaskarżoną decyzję w całości utrzymało w mocy.”

„W skardze na powyższą decyzję A Spółka z o.o. w K. wniosła o stwierdzenie jej nieważności w całości, bądź jej uchylenie. W uzasadnieniu podała, że w odwołaniu od decyzji organu pierwszej instancji wskazała, że w konstrukcji emitorów dachowych E1-E10, E17-E21 brak jest technicznych możliwości wykonania przekrojów pomiarowych, odpowiadających wymaganiom Polskiej Normy PN-Z-04030-7/94. Kolegium jednak nie uwzględniło powyższej okoliczności, ustalając że przygotowanie emitorów do przeprowadzania na nich kontroli nie musi oznaczać że emitory te na stałe muszą posiadać odpowiednie przekroje i długości pomiarowe zgodne z powołaną normą. Stanowisko takie, zdaniem skarżącej, nie jest oparte na żadnym przepisie prawa, upoważniającym do dokonywania takich "przeróbek" lub "doróbek". Ponadto, w ocenie skarżącej, Kolegium niejako narzuciło jej techniczne wykonanie tych przekrojów pomiarowych w sposób sprzeczny tą normą i dopuszczalnymi od niej odstępstwami, gdyż wskazało, że "za wystarczające dla możliwości kontroli uznać należy np.: przygotowanie odpowiednich przewodów rurowych, przymocowanych do wentylatora na czas pomiaru". Skarżąca zarzuciła tym samym organowi odwoławczemu przekroczenie swych kompetencji, poprzez narzucanie stronie rozwiązań sprzecznych z Polską Normą i nie popartych odpowiednią wiedzą fachową. Nadto, jej zdaniem sprzeczne ze stanem faktycznym jest twierdzenie Kolegium, że brak wykonania przekrojów pomiarowych przez skarżącą uniemożliwi weryfikację rodzaju i ilości substancji wprowadzanych do powietrza, czyniąc decyzję wydaną w tym zakresie fikcyjną. Zdaniem skarżącej bowiem, fakt braku warunków technicznych do wykonania tychże przekrojów nie oznacza, że nie są dokonywane badania emisji zanieczyszczeń z tych emitorów.”

„W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.”

„Wojewódzki Sąd administracyjny zważył, co następuje: … Zarzuty skargi uznać należy za częściowo uzasadnione.”

„Skarżąca Spółka kwestionuje zapis punktu III podpunktu 2 decyzji organu pierwszej instancji, nakładający obowiązek przygotowania emitorów do przeprowadzania na nich pomiarów kontrolnych, wykonania stanowisk pomiarowych oraz zamontowania króćców pomiarowych na wszystkich emitorach objętych decyzją do dnia 31 grudnia 2001 r. zgodnie z Polską Normą PN-Z-04030-7/94 w porozumieniu z Wojewódzkim Inspektorem Ochrony Środowiska. Zdaniem skarżącej w emitorach E1-E6, E7-E10, E17-E21 nie ma technicznych możliwości wykonania przekrojów pomiarowych, odpowiadających wymaganiom polskiej normy PN-Z-04030-7/94.”

„Odnosząc się do tej kwestii wskazać należy, iż w pełni zasadne jest stanowisko organu odwoławczego wyrażone w odpowiedzi na skargę, zgodnie z którym Polska Norma nie jest regułą o charakterze powszechnie obowiązującej normy prawnej. Faktycznie bowiem żaden przepis ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska, a także rozporządzeń wydanych na jej podstawie, nie odwołuje się do Polskiej Normy, jako reguł technicznych oferujących ujednolicony wzorzec weryfikacji aktów stosowania prawa z zakresu ochrony środowiska. Słuszne jest tym samym stwierdzenie organu odwoławczego, że rozstrzygnięcie zawarte w punkcie III podpunkcie 2 decyzji organu pierwszej instancji mogłoby odwoływać się do zupełnie innego niż Polska Norma wzorca kontroli. Dla skuteczności jednak wydanej decyzji i jej zgodności z zasadą pogłębiania zaufania obywateli do organów Państwa, wyrażoną w art. 8 k.p.a., niezbędnym jest, by sposób przygotowania emitorów do przeprowadzania na nich pomiarów kontrolnych, wykonania stanowisk pomiarowych oraz zamontowania króćców na wszystkich emitorach został określony w sposób konkretny, nie budzący wątpliwości i wiążący. Za nieprawidłowe w tej sytuacji uznać należy stanowisko Kolegium, w którym z jednej strony organ ten utrzymuje w całości decyzję organu pierwszej instancji, a z drugiej zaś stwierdza w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, że przygotowanie emitorów do przeprowadzenia na nich kontroli nie musi odpowiadać wymogom Polskiej Normy, czyli wymogom postawionym skarżącej przez organ pierwszej instancji w kwestionowanym przez nią zapisie rozstrzygnięcia. Oznacza to bowiem brak kryteriów, w oparciu o które mają być przeprowadzane pomiary kontrolne na emitorach. W ocenie Sądu, nawet jeśli organ zamierzał uwzględnić wniosek skarżącej wynikający z odwołania, prowadzący do uznania, iż wobec poszczególnych emitorów nie ma technicznych możliwości dostosowania ich do wymogów Polskiej Normy PN-Z-04030-7/94, to w każdym wypadku organ powinien był określić inną metodę dokonywania weryfikacji pomiarów z emitorów. W obecnej bowiem sytuacji nie zostały określone żadne inne niż Polska Norma kryteria weryfikacji pomiarów z emitorów, co jednocześnie czyni decyzję organu pierwszej instancji w punkcie III podpunkcie 2 iluzoryczną i niesprawdzalną. Tym samym też, status skarżącej, jako podmiotu emitującego zanieczyszczenia do powietrza, nie jest jednoznacznie określony wobec braku wskazania konkretnych i wiążących stronę kryteriów, w oparciu o które jej działalność związana z emitowaniem zanieczyszczeń będzie kontrolowana.”

„Mając powyższe na względzie, Wojewódzki Sąd Administracyjny na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) i art. 135 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270) orzekł, jak w sentencji wyroku.”

„Przy ponownym rozpoznaniu sprawy organy administracji powinny rozstrzygnięcie w zakresie przygotowania emitorów do przeprowadzania na nich pomiarów kontrolnych oprzeć na jasnych i sprawdzalnych kryteriach, umożliwiających ich jednoznaczną weryfikację, opartą na zasadach przejrzystych zarówno dla skarżącej, jak i organów administracji.”. Całość orzeczenia WSA dostępna jest na stronie internetowej http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/C4FF0B8402.