Opłaty za wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza – spawanie, lutowanie i cięcie stali

    Zagadnienia opisane w tym dziale omawiamy również na organizowanym cyklicznie szkoleniu Specjalista ds. Emisji. Najbliższe szkolenie odbędzie się 23-24 września 2025 r. Zobacz program szkolenia

    Proces spawania nie powoduje powstawania znaczących wielkości emisji z punktu widzenia wysokości opłat za korzystanie ze środowiska. Spełnienie obowiązków wynikających z ustawy Prawo ochrony środowiska wymaga co najmniej obliczenia wielkości emisji, przedłożenia informacji o emisji i oceny czy wyznaczona wartość nie przekracza progu decydującego o obowiązku wniesienia opłaty. Z uwagi na brak stawek opłat za prowadzenie procesu spawania i technik pokrewnych, wielkość opłaty wyznaczana jest na podstawie obliczonych ilości substancji uwalnianych do powietrza. Rodzaje i ilości emitowanych związków można przyporządkować następującym rodzajom technik łączenia i cięcia metali:

    Spawanie łukiem elektrycznym

    Opłata za emisje powinna obejmować:

    • podstawowe substancje gazowe powstające w łuku elektrycznym, to jest tlenki azotu oraz tlenek węgla,

    • pył wraz z zawartymi w nim metalami,

    • gazy osłonowe, w tym dwutlenek węgla i hel.

    Substancje gazowe:

    Rodzaje i ilości powstających związków zależą przede wszystkim od metody spawania (spawanie w osłonie gazów, spawanie drutami otulonymi, spawanie elektrodami proszkowymi), rodzaju spawanych materiałów (stal węglowa, stal szlachetna, stopy aluminium, brąz), typu drutu spawalniczego lub elektrody oraz od parametrów prądu spawalniczego (napięcie, natężenie, grubość drutu lub elektrody). Wielkości emisji stanowiące podstawę opłat wyznaczane są w oparciu o wskaźniki literaturowe.

    Pyły:

    Rodzaje i ilości powstających pyłów oprócz metod i parametrów spawania zależą w znaczącej mierze od rodzaju spawanego materiału. Pył spawalniczy pochodzi bowiem w części z wykorzystywanych drutów lub elektrod, w części z materiału który podlega spawaniu. Wielkości emisji stanowiące podstawę opłat wyznaczane są w oparciu o wskaźniki literaturowe lub na podstawie typu spawanej stali, któremu przypisane są informacje o zwartości poszczególnych metali oraz na podstawie informacji o udziale metali w masie drutu spawalniczego.

    Gazy osłonowe:

    Powszechnie wnoszona jest opłata za wprowadzanie do powietrza dwóch spośród najbardziej popularnych gazów osłonowych, to jest dwutlenku węgla i helu. Gazy te mimo, że stanowią naturalny składnik atmosfery są do niej wprowadzane jako substancje, które powstały w wyniku procesów fizyko-chemicznych. Dwutlenek węgla głównie jako produkt uboczny w przemyśle chemicznym lub w wyniku bezpośredniego pozyskania z wód mineralnych. Hel jako produkt powstały w wyniku obróbki gazu ziemnego. Wykorzystywany jako gaz osłonowy – argon jak również gaz aktywny – tlen, nie są natomiast powszechnie uznawane za „zanieczyszczenia”. Są bowiem pozyskiwane poprzez separację składników powietrza, a ilość wyemitowanego argonu i tlenu odpowiada ilości tych gazów pobranych uprzednio z atmosfery. W praktyce, mimo takiej klasyfikacji, niektórzy prowadzący instalacje spawalnicze wnoszą opłaty również za emisję argonu i tlenu. Podejście takie nie jest jednak spójne z brakiem opłat za wprowadzanie do atmosfery powietrza wykorzystywanego do wentylacji pomieszczeń oraz w systemach sprężonego powietrza, które nie zawiera substancji zanieczyszczających.

    Metody obliczania emisji:

    Wielkości emisji stanowiące podstawę naliczenia opłat powinny odpowiadać rzeczywistemu zużyciu materiałów spawalniczych (drutu spawalniczego, elektrod otulonych lub proszkowych, gazów osłonowych). Błędne jest wyznaczanie wielkości emisji jako iloczynu wskaźników emisji chwilowych wyrażonych strumieniem emisji (mg/s) oraz czasu pracy emitorów. Przeważnie etap, któremu towarzyszy powstawanie emisji (żarzenie łuku elektrycznego) nie przekracza poziomu kilku procent całkowitego czasu pracy stanowiska spawalniczego. Pozostałą część tego czasu zajmują czynności niepowodujące powstawania emisji. Z tego względu podstawę naliczenia opłat powinny stanowić wskaźniki emisji odniesionej do ilości wykorzystywanych materiałów (g/kg drutu spawalniczego, kg/kg mieszaniny gazów osłonowych).

    Wobec instalacji wyposażonych w urządzenia odpylające odgazy wielkość unosu pyłu stanowiąca podstawę naliczenia opłaty za pyły i zawarte w nich metale może zostać pomniejszona o wartość wynikającą ze skuteczności odpylania (na podstawie pomiaru masy filtrów czystych i wykorzystanych lub pomiaru masy wychwyconego pyłu spawalniczego).

    Spawanie laserem

    Zakres substancji, które powinny zostać uwzględnione w opłatach zależy od techniki spawania (z wykorzystaniem drutu spawalniczego, bez wykorzystania drutu spawalniczego), rodzaju spawanych materiałów oraz składu gazu osłonowego. Zasady naliczania opłat są analogiczne jak w przypadku spawania elektrycznego, przy czym z uwagi na większą emisję pyłów, bardziej dokładnego wyznaczenia wymaga ilość pyłów zatrzymanych w filtrach. W przypadku gdy dla danego rodzaju spawania nie są dostępne literaturowe wskaźniki emisji, wielkość emisji pyłu stanowiąca podstawę naliczenia opłaty może zostać oszacowana jako iloczyn strumienia odgazów oraz stężenia pyłu gwarantowanego przez dostawcę urządzenia odpylającego lub skuteczności odpylacza i masy zatrzymanych pyłów. Przy wyborze tej metody obliczeniowej ocenić należy, czy celowe zawyżenie emisji nie będzie skutkowało nadmiernym zwiększeniem wysokości opłat.

    Lutowanie twarde (zwane również spawaniem gazowym lub lutowaniem płomieniowym)

    Lutowanie płomieniowe powoduje powstawanie emisji tlenków azotu, tlenku węgla, dwutlenku węgla oraz pyłu wraz z zawartymi w nim metalami. Wielkość należnych opłat może być wyznaczana na podstawie ładunków uwolnionych substancji obliczonych z wykorzystaniem wskaźników literaturowych dla lutowania twardego. Niepoprawne jest natomiast stosowane dość często wyznaczanie emisji tlenków azotu i tlenku węgla na podstawie wskaźników dla spalania paliw w kotłach. Wielkość emisji dwutlenku węgla można oszacować w oparciu o stechiometryczny współczynnik utleniania acetylenu (w protokołach dotyczących zmian klimatu współczynnik utleniania przyjmuje się równy 1). Ilości wyemitowanych substancji, analogicznie jak w przypadku spawania elektrycznego, powinna odpowiadać rzeczywistemu zużyciu materiałów spawalniczych (masy lutu). Z tego względu zaleca się wykorzystywanie wskaźnika emisji wyrażonego jako kg/kg drutu do lutowania, zamiast wskaźnika emisji odpowiadającego pracy palnika acetylenowego (mg/s) i łącznego czasu pracy stanowiska spawalniczego.

    Cięcie palnikiem acetylenowo-tlenowym

    Rodzaje substancji gazowych jakie powinny zostać ujęte w systemie opłat są analogiczne jak w przypadku lutowania płomieniowego (NOx, CO, CO2 – dotyczy cięcia stali czystych, wolnych od zabrudzeń). Inna jest natomiast ich skala, w szczególności większa jest ilość uwalnianego do powietrza pyłu. Pyły zawierają w swym składzie wyłącznie metale pochodzące z ciętego (przepalanego) materiału, a nie jak w przypadku lutowania, w części z materiału lutowniczego. Wysokość należnych opłat może być wyznaczana w oparciu o literaturowe wskaźniki emisji dla cięcia acetylenowo-tlenowego.

    Lutowanie lutem miękkim

    Lutowanie lutem miękkim może powodować emisję dymu stanowiącego koloid sadzy, pyłu zawierającego związki organiczne i metale oraz emisję tlenku węgla. Źródłem emisji są pary topnika zawartego w lucie i produkty jego rozkładu. Z uwagi na bardzo niską intensywność emisji jej wielkość oblicza się dla instalacji wyposażonych w wiele stanowisk lutowniczych i o znacznym wydatku lutu. Skład metali zawartych w emitowanym pyle jest pochodną stosowanego lutu i oprócz cyny może zawierać również ołów oraz śladowe ilości miedzi i srebra.

    Metody obliczeniowe emisji z procesu lutowania nie są spójne. Wielu autorów opracowań poświęconych emisji z procesów łączenia metali całkowicie pomija emisję z lutowania, przyjmując ich wartość jako bliską zeru. Podać również można przykłady przeciwnego podejścia, zgodnie z którym wobec trudności oszacowania emisji, należy przyjmować jej wielkość na poziomie górnej granicy teoretycznej, np. równej masie kalafonii zawartej w drutach lutowniczych. Oba skrajne podejścia mogą być obarczone znacznym błędem. Doświadczenia wskazują na możliwość straty związków zawartych w lucie na poziomie około 0,6 % - 1 % masy lutu (wartości przykładowe, wyznaczona dla lutu Sn/Pb 60/40 z topnikiem na bazie kalafonii w ilości odpowiednio < 1 % oraz 2,5%). Niektóre spoiwa charakteryzuje strata na niższym poziomie, do około 0,25 % masy lutu.

    Cięcie plazmą

    Z uwagi na niewielką skalę emisji obliczenia należnych opłat mogą być oparte na wskaźnikach literaturowych odpowiadających stosowanej technice. Przykład wskaźników emisji zawiera opracowanie Emission of Fume, Nitrogen Oxides and Noise in Plasma Cutting of Stainless and Mild Steel, Bromssen B., Lillienberg L., Frojd N. (1994) dostępne pod adresem http://www.epa.gov/ttn/chief/efdocs/welding.pdf. Jeśli maszyna wycinająca jest wyposażona w odciąg powietrza i filtr, w obliczeniach wielkości emisji pyłów należy uwzględnić skuteczność odpylacza. Udział poszczególnych metali zawartych w pyle należy przyjąć zgodnie z ich zawartością w obrabianej stali.

    Aktualności
    • 16
      czerwiec
      W sesji jesiennej 2025 roku odbędą się następujące kursy: - Specjalista ds. Emisji   23-24 września 2025 - Obliczenia rozprzestrzeniania zanieczyszczeń w powietrzu   28-29 października 2025 - Bilans LZO   25-26 listopada 2025 Zapisy poprzez formularze dostępne na ww. stronach. Zapraszamy
    • 28
      maj
      Zapraszamy na 3. Europejskie Forum Pelletu połączone z 10. Forum Pelletu. Wydarzenia odbędą się w dniach 12-13 czerwca 2025 r. w Gdyni. Organizowane przez Magazyn Biomasa Forum Pelletu to miejsce spotkań producentów i dystrybutorów pelletu i kotłów pelletowych, dostawców technologii, przedstawicieli sektora energetycznego i ciepłowniczego, a także samorządów i stowarzyszeń branżowych.  Wydarzenie będzie miejscem wymiany aktualnych informacji na temat innowacji technologicznych, nowych trendów i prognoz dla europejskich rynków pelletu. Program konferencji obejmuje następujące zagadnienia: Europejskie regulacje dla pelletu drzewnego Zmiany w certyfikacji pelletu  Polski rynek pelletu w Europie – interakcje z innymi państwami Rynek urządzeń grzewczych na pellet w Polsce – stan aktualny i prognozy rozwoju Szczegółowe informacje są dostępne na stronie https://magazynbiomasa.pl/forum-pelletu
    • 05
      maj
      W minionym tygodniu zostały opublikowane roczne oceny jakości powietrza za rok 2024 – kluczowe dokumenty dla końcowego etapu procesu inwestycyjnego (uzyskania pozwolenia zintegrowanego lub pozwolenia na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza). Wskazane w raportach obszary przekroczeń standardów jakości powietrza, które zgodnie z art. 225 ustawy Prawo ochrony środowiska determinują konieczność przeprowadzenia postępowania kompensacyjnego dla instalacji nowych lub zmienianych w sposób istotny, będą obowiązywały przez rok, do momentu opublikowania rocznej oceny jakości powietrza za rok 2025 (30.04.2026). Raporty dla poszczególnych województw i szczegółowe informacje o systemie rocznych ocen w kontekście postępowań kompensacyjnych przedstawiamy na stronie https://wszystkooemisjach.pl/409/roczna-ocena-jakosci-powietrza
    NEWSLETTER:
    Jeśli chcesz otrzymywać powiadomienia o nowych artykułach zapisz się
     
    Szkolenie 2025 Specjalista ds Emisji Emisje Zanieczyszczenie powietrza
    Szkolenie 2025 Bilans LZO
    Szkolenie 2025 Rozprzestrzenianie zanieczyszczeń powietrza
    Katalizatory do redukcji LZO - Katalizator Grupa PONER
    obliczenia śladu węglowego
    Operat FB

    Zobacz komunikaty KE / JRC / UE-BRITE (IPPC Bureau) / INCITE / Rada Unii Europejskiej / Rada Europejska / US EPA / EEA / NIK / ETO / GDOŚ / GIOŚ / WIOŚ / IOŚ / MKiŚ:

    GIOŚ: Rozwój i modernizacja wyposażenia do badań jakości powietrza oraz wspieranie ocen jakości powietrza (18.7.2025)

    MKiŚ: Nowe zasady - kontyngenty na HFC na 2026 r. (16.7.2025)

    KOBiZE/CAKE po raz trzeci z rzędu z najtrafniejszą krótkoterminową prognozą cen uprawnień do emisji EUA (14.7.2025)

    JRC: Instrumenty finansowe na rzecz działań w zakresie łagodzenia skutków zmian klimatu, adaptacji i walki z ubóstwem energetycznym (11.7.2025)

    KOBiZE: obowiązek składania sprawozdań CBAM za II kwartał 2025 roku oraz informacja na temat konsultacji ws. rozszerzenia mechanizmu CBAM (11.7.2025)

    KOBiZE: Wywiad Roberta Jeszke dla Business Insider dotyczący konsekwencji wdrożenia unijnego celu redukcyjnego na 2040 r. (9.7.2025)

    EPA [pożar magazynu energii] Orders Cleanup Following Battery Fire at Gateway Energy Storage Facility in San Diego (7.7.2025)

    KOBiZE: Stanowisko KOBiZE do przeglądu dyrektywy EU ETS (4.7.2025)

    EEA: Industrial releases of pollutants to air and economic activity in the EU-27 (4.7.2025)

    EEA: Change of pollutant releases into air in EU-27 countries in the period 2010-2023 (4.7.2025)

    EEA: Nordic capitals rank as cleanest in updated European city air quality viewer (4.7.2025)

    EEA: EU Emissions Trading System (ETS) data viewer (3.7.2025)

    CBAM: Public consultation on the extension of CBAM to downstream products (2.7.2025)

    CBAM: Commission announces plan to mitigate carbon leakage risk for exporters (2.7.2025)

    EEA: Emission of dust, nitrogen oxides and sulphur dioxide from large combustion plants in the EU-27 (30.6.2025)

    EEA: National air pollutant emissions data viewer 2005-2023 (27.6.2025)

    EEA: Annual European Union Informative Report 1990-2023 to the Convention on Long-range Transboundary Air Pollution (27.6.2025)

    EEA: Air pollution in Europe — 2025 reporting status under the National Emission reduction Commitments Directive (27.6.2025)

    KOBiZE: Europejski Centralny Bank Węglowy (ECCB) jako odpowiedź na zmieniające się uwarunkowania systemu EU ETS (27.06.2025)

    EEA: Trends in EU emissions of BaP, Cd, Pb, Hg, As and Ni, between 2005 and 2023 (26.6.2025)

    EEA: Trends in EU emissions of NH3, NMVOCs, NOx, SO2, primary PM2.5, primary PM10, BC and CO, between 2005 and 2023 (26.6.2025)

    Zobacz bieżące artykuły w Atmospheric Environment:

    Evaluating traffic-related air pollution in urban areas: A case study of Warsaw using the ATMO-Street model chain

    Impact of bacterial biodegradation in fog on formaldehyde and hydroxymethanesulfonate (HMS) concentrations

    Four-year community-wide PM2.5 exposure characterization using a low-cost sensor network in a rural valley influenced by residential wood smoke

    Assessing the efficiency of different mitigation strategies to reduce shipping related air pollution levels and exposure in the Mediterranean coastal region – An ensemble modelling approach

    Long-term hospital utilisation in children exposed to a severe air pollution episode in their first two years of life

    The dose-response of asthma to PM2.5 exposure in the underserved community of Fresno, California

    Zobacz EUR-Lex:

    Sprostowanie do decyzji wykonawczej Komisji UE 2021/2326 z dnia 30 listopada 2021 r. ustanawiającej konkluzje dotyczące najlepszych dostępnych technik BAT w odniesieniu do dużych obiektów energetycznego spalania zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE (10.7.2025)

    Zalecenie Komisji UE 2025/1307 z dnia 2 lipca 2025 r. w sprawie zachęt podatkowych wspierających Pakt dla czystego przemysłu oraz w świetle ram pomocy państwa na potrzeby Paktu dla czystego przemysłu (9.7.2025)

    Opinia Europejskiego Banku Centralnego z dnia 8 maja 2025 r. w sprawie propozycji zmian wymogów dotyczących sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju i wymogów w zakresie należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (8.7.2025)

    KOMUNIKAT KOMISJI – Ramy środków pomocy państwa na rzecz wsparcia Paktu dla czystego przemysłu: ramy pomocy państwa na potrzeby Paktu dla czystego przemysłu (4.7.2025)

    Decyzja delegowana Komisji UE 2025/737 z dnia 15 kwietnia 2025 r. w sprawie jednostronnego włączenia przez Finlandię sektorów do unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji w odniesieniu do sektora budynków, sektora transportu drogowego i sektorów dodatkowych na podstawie art. 30j dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (26.6.2025)

    Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2025/1214 z dnia 17 czerwca 2025 r. w sprawie zmiany rozporządzenia UE 2019/631 w celu uwzględnienia dodatkowej elastyczności w obliczeniach dotyczących zapewniania przez producentów zgodności z normami emisji CO2 dla nowych samochodów osobowych i nowych lekkich pojazdów użytkowych w odniesieniu do lat kalendarzowych 2025–2027 (19.6.2025)

    Decyzja wykonawcza Komisji UE 2025/1100 z dnia 23 maja 2025 r. w sprawie przyjęcia wytycznych dotyczących wdrażania niektórych kryteriów kwalifikacji strategicznych projektów na rzecz neutralności emisyjnej określonych w art. 13 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2024/1735 (18.6.2025)

    Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego – Europejska strategia dotycząca paliw ciekłych na rzecz zrównoważonego, przystępnego cenowo i odpornego przejścia na gospodarkę niskoemisyjną (16.6.2025)

    Rozporządzenie delegowane Komisji UE 2025/1131 z dnia 26 marca 2025 r. zmieniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE nr 691/2011 w odniesieniu do inwestycji w łagodzenie zmiany klimatu i wprowadzające klasyfikację celów środowiskowych (4.6.2025)

    Komunikat Komisji – Publikacja łącznej liczby uprawnień znajdujących się w obiegu w 2024 r. do celów rezerwy stabilności rynkowej w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (4.6.2025)