Metody identyfikacji źródeł emisji

    źródła emisji schematW artykule tym prezentujemy metody jakie wykorzystujemy do identyfikacji źródeł emisji w instalacjach przemysłowych i zakładach wytwórczych. Mogą one być stosowane zarówno wobec instalacji, które poddajemy weryfikacji po raz pierwszy (poznawanych), jak i do sprawdzenia kompletności źródeł z instalacji znajdujących się w systemie bilansowania emisji (nadzorowanych w sposób stały). Skierowanie pytania do pracowników służb utrzymania ruchu o emitory funkcjonujące w poszczególnych obiektach pozwala na skuteczną identyfikację wyłącznie pojedynczych, znaczących wylotów. W sytuacji gdy obiekt wyposażony jest w wiele podobnych emitorów, wskazanie które z nich stanowią źródło emisji substancji do powietrza, a którymi uwalniane są obojętne składniki powietrza jest bardzo trudne i w praktyce nie przynosi zakładanych efektów. Skuteczną i efektywną metodą identyfikacji emitorów jest postępowanie dwuetapowe, obejmujące:

    - etap I: wyodrębnienie spośród wszystkich fizycznie istniejących wylotów emitorów wskazanych na podstawie jednej z opisanych poniżej metod,

    - etap II: ocena pozostałych wylotów pod kątem możliwości emisji substancji innych niż obojętne składniki powietrza.

    Identyfikacja źródeł emisji na podstawie analizy procesów jednostkowych

    A. Określenie procesów oraz surowców, materiałów pomocniczych, produktów i odpadów:

    Poznanie ogólnej charakterystyki procesu wytwórczego oraz strumieni procesowych pozwala określić potencjalne obszary, w których może dochodzić do emisji substancji do powietrza. Zakres analizy procesów powinien obejmować co najmniej:

    - transport surowców i materiałów pomocniczych, ich rozładunek i magazynowanie,

    - przygotowanie surowców z wykorzystaniem procesów fizycznych lub chemicznych,

    - właściwe procesy wytwórcze,

    - procesy obróbki wykończeniowej produktu, magazynowania i załadunku do ekspedycji,

    - procesy zagospodarowania odpadowych strumieni procesowych,

    - zagospodarowanie odpadów stałych, ścieków, strumieni gazowych,

    - źródła pozyskania energii w procesie spalania paliw,

    - pracę instalacji w warunkach odbiegających od normalnych, w szczególności podczas uruchomienia i zatrzymywania,

    - rozruch instalacji (pierwsze uruchomienie), zakończenie eksploatacji instalacji.

    B. Identyfikacja procesów i operacji emisyjnych:

    Uszczegółowienie każdego z ww. elementów pozwala na wytypowanie operacji lub całych procesów, którym towarzyszy unos substancji do powietrza. Przykładem mogą być operacje przeładunku surowców, mediów i produktów. Przemieszczaniu materiałów sypkich w zależności od sposobu transportu może towarzyszyć uwalnianie zapylonego gazu transportującego (transport pneumatyczny) lub unos pyłu z przesypów przenośników mechanicznych, z kolei transportowi cieczy łatwo parujących może towarzyszyć uwalnianie „oparów” ze zbiorników w trakcie ich napełniania. Prześledzenie drogi każdego komponentu umożliwia zadanie operatorowi / projektantowi precyzyjnych pytań pozwalających wskazać miejsca unosu lub emisji do atmosfery, między innymi:

    - o wyloty gazu transportującego materiały sypkie (przeważnie powietrza lub azotu), zwierającego pozostałości pyłu po separacji transportowanego materiału z gazu nośnego,

    - sposób postępowania z „oparami” ciekłych substancji lotnych magazynowanych w zbiornikach bezciśnieniowych (wylot do atmosfery, zawrót wahadłem gazowym, kolektorowanie i neutralizacja).

    Trudniejsze do identyfikacji są operacje w obrębie procesów przygotowawczych i właściwych procesów wytwórczych. Analizę poszczególnych operacji można poprzedzić uzyskaniem informacji o obszarach, w których procesy są prowadzone w założeniu w sposób hermetyczny, lub w których odbierane z aparatów / sekcji odgazy są kolektorowane. Zabieg ten pozwala ograniczyć zakres szczegółowej analizy procesów do obszarów pozostałych.

    Analiza procesów jednostkowych stanowi źródło informacji między innymi o odpadowych strumieniach procesowych. Ocena przebiegu operacji, którym są one poddawane powinna obejmować wszystkie etapy obróbki strumieni, łącznie z zagospodarowaniem ostatecznym lub neutralizacją. Zasada ta dotyczy również odpadów, które mogą stanowić źródło emisji pyłu, lotnych związków organicznych, amoniaku oraz ścieków zawierających LZO i stanowiących potencjalne źródło emisji do powietrza.

    Przegląd procesu dostarcza również informacje o charakterystyce energetycznej, stanowiącej punkt wyjścia do określenia:

    - źródeł ciepła, w tym źródeł spalania paliw,

    - układów grzewczych (nośników ciepła), w tym układów dowthermowych,

    - układów chłodniczych, w tym układów zawierających amoniak, substancje kontrolowane lub f-gazy.

    Oprócz określenia procesów i operacji właściwych dla normalnych warunków pracy instalacji uwagi wymagają warunki odbiegające od normalnych, przy których może dochodzić do emisji innych rodzajów substancji lub o innej skali niż w warunkach normalnych, np. zrzuty gazów procesowych w trakcie uruchamiania instalacji przemysłowych, przedmuch azotem instalacji po zatrzymaniu, prowadzony w ramach przygotowania do rewizji lub remontu.

    Szczególnym przypadkiem emisji w warunkach pracy instalacji odbiegających od normalnych jest rozruch (pierwsze uruchomienie po wybudowaniu) oraz przygotowanie do zakończenia eksploatacji instalacji. Sytuacje te wymagają analizy przebiegu operacji i identyfikacji etapów mogących powodować znaczące emisje.

    Identyfikacja źródeł emisji na podstawie wizji lokalnej

    źródła emisji emitoryMetoda obserwacji obiektów i sprecyzowanie pytań o poszczególne wyloty jest skuteczna wobec:

    - pojedynczych, wyodrębnionych urządzeń i wylotów znajdujących się poza budynkami,

    - odciągów odgazów z łatwo dostępnych maszyn i urządzeń zlokalizowanych wewnątrz hal,

    - układów wentylacji mechanicznej pomieszczeń produkcyjnych i niektórych pomieszczeń magazynowych.

    W wymienionych przypadkach wyloty odgazów dają się łatwo zidentyfikować, dzięki czemu jest możliwe ich wiarygodne przypisanie do procesu oraz ocena, czy stanowią źródło emisji, czy też wprowadzają do powietrza wyłącznie substancje inertne.

    Podstawą oceny emisji z mechanicznych układów wentylacji ogólnej hal jest obserwacja urządzeń i procesów, z których zanieczyszczenia mogą być uwalniane do wnętrza pomieszczeń. Źródło unosu mogą również stanowić nieszczelności instalacji znajdującej się w hali, w której wykorzystywane są lotne związki organiczne. Jednym ze sposobów weryfikacji emisji z układów wentylacyjnych jest analiza wyników pomiarów czynników chemicznych na stanowiskach pracy. Wyniki potwierdzające obecność substancji w powietrzu wewnątrz hali wskazują również na prawdopodobną emisję z układu wentylacyjnego do atmosfery.

    Identyfikacja źródeł emisji niezorganizowanej

    Emisja z nieszczelności instalacji:

    Istnieje zasadnicza różnica w ocenie możliwości występowania emisji z nieszczelności instalacji wobec substancji gazowych (głównie lotnych związków organicznych) oraz pyłów. Jeśli w obrębie zakładu eksploatowana jest instalacja, w której znajdują się LZO, z bardzo wysokim prawdopodobieństwem można przyjąć, że stanowi ona jako całość źródło emisji niezorganizowanej (szerzej zagadnienia te opisujemy w dziale Emisja niezorganizowana, w zakładce Nieszczelności instalacji). Kwestią oceny pozostają jedynie rodzaje emitowanych substancji oraz skala emisji. Instalacje operujące materiałami stałymi mogą być natomiast narażone na nieszczelności w obrębie niektórych układów lub wrażliwych urządzeń. Pozostała część instalacji może być skutecznie zhermetyzowana. Identyfikacja nieszczelności wymaga przeprowadzenia wizji lokalnej i zebrania dodatkowych informacji o historii incydentów rozszczelnień.

    Pozostałe źródła niezorganizowanej emisji pyłów:

    Ocena możliwości występowania emisji niezorganizowanej pyłu z większości rodzajów źródeł sprowadza się do stwierdzenia ich obecności (występowanie źródła oznacza emisję). Do źródeł tych należą:

    - drogi i place o nawierzchni utwardzonej kruszywami lub zanieczyszczonej nawierzchni asfaltowej lub betonowej,

    - drogi nieutwardzone,

    - operacje przeładunku materiałów sypkich (leje zasypowe taśmociągów, miejsca wyładunku z taśmociągów, przeładunek z wykorzystaniem ładowarek lub dźwigów),

    - hałdy magazynowe.

    Źródłem, które wymaga szczegółowej oceny są drogi utwardzone. W przypadku gdy powierzchnia drogi jest pozbawiona cząstek wolnych, nie ma możliwości wyznaczenia emisji pyłu. Tym samym przyjmuje się, że droga ta lub jej odcinek nie stanowi źródła emisji wtórnej. Sprawdzenie można wykonać według procedury Procedures for sampling surface/bulk dust loading zawartej w załączniku C.1 Emissions Factors & AP 42, Compilation of Air Pollutant Emission Factors US EPA.

    Emisja z układów chłodniczych:

    Podstawą określenia możliwości emisji z układów chłodniczych jest identyfikacja sposobu wymiany ciepła i czynnika chłodniczego. Dla układów zamkniętych, w których znajdują się substancje kontrolowane lub f-gazy możliwość emisji dotyczy wyłącznie uwolnień niezmierzonych, powodowanych uszkodzeniami aparatów. Układy otwarte (wodne) wymagają natomiast oceny podatności na zanieczyszczenie wody substancjami, które mogą następnie dyfundować do powietrza.

    Opisane powyżej metody pozwalają na efektywne przeprowadzenie pierwszego etapu charakteryzowania emisji z instalacji, to jest na identyfikację źródeł. Stanowią jednocześnie podstawę wyboru metod jej parametryzacji:

    - indywidualnie dla każdego zidentyfikowanego źródła,

    - zbiorczo dla grup źródeł, np. na podstawie bilansu LZO,

    i w dalszej kolejności wdrożenia systemu monitorowania i zarządzania emisjami.

    Aktualności
    • 27
      marzec
      W minionym tygodniu (24.03) na stronie Biura IPPC zamieszczony został ostateczny projekt dokumentu referencyjnego BREF dla Rzeźni i przetwórstwa produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego „The Final Draft – Slaughterhouses and Animals By-products Industries”. Projekt zawiera ostateczną propozycję konkluzji BAT. The Final Draft – Slaughterhouses and Animals By-products Industries
    • 20
      marzec
      Przypominamy o konieczności dopełnienia do końca marca następujących obowiązków dotyczących emisji do powietrza w roku 2022: - przedłożenia marszałkowi województwa wykazu z danymi o korzystaniu ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat - wniesienia opłaty za ww. korzystanie ze środowiska, w tym emisje - wprowadzenia sprawozdania PRTR - przedłożenia do KOBiZE zweryfikowanego rocznego raportu CO2 - niektórych obowiązków sprawozdawczych w zakresie f-gazów
    • 02
      marzec
      Na tegorocznych targach EKOTECH będzie można poznać, między innymi urządzenia do oczyszczania gazów odlotowych z zanieczyszczeń organicznych LZO produkowane przez firmę Katalizator oraz najnowsze modele rozdrabniaczy przemysłowych dla branży gospodarki odpadami. W trakcie dwóch dni targów zaplanowano szereg bezpłatnych wydarzeń towarzyszących skierowanych do przedstawicieli administracji publicznej, przedsiębiorców i przedstawicieli organizacji non-profit, w tym Międzynarodowe Forum Gospodarki Odpadami MIFOD „E3” ekologia-ekonomia-energetyka w gospodarce odpadami.
    NEWSLETTER:
    Jeśli chcesz otrzymywać powiadomienia o nowych artykułach zapisz się
     
    Operat FB
    Katalizatory do redukcji LZO - Katalizator Grupa PONER

    Program zwiększania kompetencji i Szkolenia zamknięte

    Warsztaty on-line

    Zobacz komunikaty JRC/ IPPC Bureau / US EPA / EEA / NIK / ETO / GDOŚ / GIOŚ / WIOŚ / IOŚ / MKiŚ:

    IPPC Bureau: Ostateczny projekt konkluzji BAT w nowym dokumencie BREF dotyczącym Rzeźni i przetwórstwa produktów ubocznych  pochodzenia zwierzęcego „The Final Draft – Slaughterhouses and Animals By-products Industries” (24.03.2023)

    konkluzje BAT rzeźnie ubojnie przemysł mięsny
    © IPPC Bureau

    EPA [amoniak w układach chłodniczych] Settlement with Cold Storage Warehouse and Distribution Company Helps Make New Bedford and Hartford Communities Safer (22.03.2023)

    EPA [wykrywanie emisji LZO ze zbiorników za pomocą kamery na podczerwień] Announces Clean Air Act Violations for Permian Basin Company (22.03.2023)

    U.S. EPA [procedura sądowa natychmiastowego zabezpieczenia przed emisjami] United States Seeks Preliminary Injunction Against Denka Performance Elastomer to Immediately Reduce Chloroprene Emissions (20.03.2023)

    U.S. EPA [chloropren] LaPlace, St. John the Baptist Parish, Louisiana

    WIOŚ w Katowicach: awaria instalacji amoniaku w Zakładach Tłuszczowych BIELMAR – linia gaśnicza z kurtynami wodnymi do zapobiegania rozprzestrzenianiu się ewentualnej chmury amoniaku – w trakcie akcji ratowniczej przed zanieczyszczeniem rzeki Białej

    EPA [transport] and DOJ File Clean Air Act Complaint Against Diesel Spec Inc. for the Sale of Vehicle Emission “Defeat Devices” (17.03.2023)

    EPA [ozon, NOx, program „dobrego sąsiedztwa”] Announces Final “Good Neighbor” Plan to Cut Harmful Smog, Protecting Health of Millions from Power Plant, Industrial Air Pollution (15.03.2023)

    NIK o zapobieganiu pożarom miejsc gromadzenia odpadów (14.03.2023)

    NIK: Ciepło ucieka, czas ucieka - rozwój efektywnych systemów ciepłowniczych (09.03.2023)

    EPA [transport] Reaches Settlement with Two Indiana Companies to Halt Sales of Illegal Vehicle Emission Defeat Devices (08.03.2023)

    EPA [HFC] Announces Enforcement Actions to Control Hydrofluorocarbon Imports (02.03.3023)

    EPA [chloropren] and Justice Department File Complaint Alleging Public Health Endangerment Caused by Denka Performance Elastomer’s Carcinogenic Air Pollution (28.02.2023)

    EPA [emisje z elektrowni w 2022 roku] Releases 2022 Power Plant Emissions Data (24.02.2023)

    EPA [TSCA – ocena ryzyka skumulowanego oddziaływania chemikaliów o podobnych skutkach] Releases Proposed Approach for Considering Cumulative Risks under TSCA (24.02.2023)

    U.S. EPA [monitoring powietrza po katastrofie kolejowej] Statement from Regional Administrator Debra Shore on the East Palestine Train Derailment (14.02.2023)

    EPA [transport] Reaches Settlement with Indiana Company to Halt Sales of Illegal Vehicle Emission Defeat Devices (14.02.2023)

    Zobacz bieżące artykuły w Atmospheric Environment:

    Sources and risk assessment of atmospheric Hg during the 2022 Beijing Olympic Winter Games

    Determining the filtration effectiveness of non-standard respiratory protective devices by an ad-hoc laboratory methodology

    Seasonal evolution of aerosol loading and its vertical distribution in northeastern China from long-term satellite observations and model reanalysis

    Premature deaths related to urban air pollution in Poland

    Zobacz EUR-Lex:

    Wyrok TSUE w sprawie C-342/21 z dnia 9 lutego 2023 r. – Komisja Europejska/Republika Słowacka [Uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego – Środowisko naturalne – Dyrektywa 2008/50/WE – Jakość otaczającego powietrza – Artykuł 13 ust. 1 i załącznik XI – Systematyczne i trwałe przekraczanie wartości dopuszczalnych mających zastosowanie do pyłu zawieszonego PM10 w określonych strefach Słowacji – Artykuł 23 ust. 1 – Załącznik XV – „Jak najkrótszy” okres przekraczania tych wartości dopuszczalnych – Odpowiednie środki (27.03.2023)

    Zalecenie Komisji z dnia 14 marca 2023 r. Magazynowanie energii – Podstawa zdekarbonizowanego i bezpiecznego systemu energetycznego UE (20.03.2023)

    Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2023/592 z dnia 16 marca 2023 r. zmieniające rozporządzenie wykonawcze (UE) 2019/244 nakładające ostateczne cło wyrównawcze na przywóz biodiesla pochodzącego z Argentyny (17.03.2023)

    Konkluzje Rady w sprawie umiejętności i kompetencji na potrzeby transformacji ekologicznej (14.03.2023)

    Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego „Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów »Działanie na rzecz przyszłości bez azbestu: europejskie podejście do kwestii zagrożeń dla zdrowia związanych z azbestem«” – Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę 2009/148/WE w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem związanym z narażeniem na działanie azbestu w miejscu pracy (16.03.2023)

    Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego „Strategia przemysłowa dla sektora technologii morskich” (16.03.2023)

    Rozporządzenie Komisji (UE) 2023/443 z dnia 8 lutego 2023 r. zmieniające rozporządzenie (UE) 2017/1151 w odniesieniu do procedur homologacji typu w zakresie emisji dla lekkich pojazdów pasażerskich i użytkowych (02.03.2023)

    Zawiadomienie dla przedsiębiorstw zamierzających w 2023 r. przywozić do Unii Europejskiej lub z niej wywozić substancje kontrolowane, które zubożają warstwę ozonową, oraz dla przedsiębiorstw zamierzających w 2024 r. produkować lub przywozić te substancje do nieodzownych zastosowań laboratoryjnych i analitycznych w 2024 r. (27.02.2023)

    Zawiadomienie Komisji – Wytyczne dotyczące stwierdzania obecności urządzeń ograniczających skuteczność działania w odniesieniu do emisji zanieczyszczeń pochodzących z pojazdów lekkich homologowanych w rzeczywistych warunkach jazdy (RDE), z pojazdów ciężkich oraz dotyczące zabezpieczenia przed ingerencją (24.02.2023)

    Decyzja Komisji z dnia 21 grudnia 2022 r. zlecająca centralnemu administratorowi dziennika transakcji Unii Europejskiej wprowadzenie zmian w tabelach krajowego rozdziału uprawnień Czech, Danii, Niemiec, Irlandii, Hiszpanii, Francji, Włoch, Łotwy, Węgier, Niderlandów, Rumunii i Szwecji do dziennika transakcji Unii Europejskiej (21.02.2023)

    Sprawa C-125/20: Wyrok Trybunału z dnia 22 grudnia 2022 r. – Komisja Europejska/Królestwo Hiszpanii [Uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego – Środowisko naturalne – Dyrektywa 2008/50/WE – Jakość otaczającego powietrza – Artykuł 13 ust. 1 – Załącznik XI – Systematyczne i ciągłe przekraczanie wartości dopuszczalnych dwutlenku azotu (NO2) w niektórych strefach i aglomeracjach Hiszpanii – Artykuł 23 ust. 1 – Załącznik XV – „Jak najkrótszy” okres przekroczenia (13.02.2023)