Mitygacja i ocena oddziaływania na środowisko

    mitygacja ślad węglowyOpracowany przez Ministerstwo Środowiska Poradnik przygotowania inwestycji z uwzględnieniem zmian klimatu, ich łagodzenia i przystosowania do tych zmian oraz odporności na klęski żywiołowe zawiera omówienie głównych aspektów związanych ze zmianami klimatu w kontekście obowiązkowej oceny emisji CO2 i wpływu przedsięwzięć na klimat i metod oceny odporności na potencjalne zmiany klimatu. Opracowanie jest szczególnie przydatne w przygotowaniu aplikacji o fundusze UE dla inwestycji związanych z mitygacją zmian klimatu, adaptacją i wzrostem bezpieczeństwa wobec klęsk żywiołowych. Wykorzystanie zaleceń, w szczególności sposobów prognozowania skutków ekologicznych inwestycji może wobec wielu rodzajów przedsięwzięć ułatwić ich finansowanie w perspektywie finansowej 2014-2020.

    Oprócz inwestorów, w tym beneficjentów wniosków o dofinansowanie z funduszy UE oraz instytucji i podmiotów  uczestniczących w procesie pozyskiwania środków, poradnik ma znaczenie dla organów wydających decyzję środowiskowe i organów opiniujących/uzgadniających – biorących udział w procedurze OOŚ, SOOŚ (ocena oddziaływania na środowisko,  strategiczna ocena oddziaływania na środowisko).

    Opublikowany poradnik nie stanowi źródła prawa i nie ma charakteru dokumentu wiążącego. Może natomiast ułatwić spełnienie obowiązku oceny inwestycji wobec zmian klimatu, określonego w art. 51 ust. 2 pkt 2 lit. e i art. 66 ust. 1 pkt 7 Ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz umożliwi przygotowanie na zmiany wynikające z implementacji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2011/92/UE zmienionej dyrektywą nr 2014/52/UE, które na mocy ustawy z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2017 roku.

    Łagodzenie zmian klimatu (mitygacja)

    Poradnik przygotowania inwestycji z uwzględnieniem zmian klimatu, ich łagodzenia i przystosowania do tych zmian oraz odporności na klęski żywiołowe nie określa klasyfikacji przedsięwzięć pod względem emisji dwutlenku węgla, ani wymagań ograniczenia skali wpływu na klimat. Rekomenduje rozważenie w ramach analizy wariantów opcji minimalizujących emisję gazów cieplarnianych, jednak podkreśla, że nie jest to równoznaczne z wyborem wariantu o najmniejszej emisji gazów cieplarnianych. Zobowiązania podmiotu decydującego się na realizację inwestycji w zakresie emisji dwutlenku węgla reguluje kompleksowo system handlu uprawnieniami do emisji CO2 oraz wobec niektórych instalacji przepisy dotyczące najlepszych dostępnych technik BAT, z uwzględnieniem zagadnień efektywności energetycznej. W naturalny sposób, dzięki nowoczesnym technikom, znaczna część przedsięwzięć polegających na budowie nowych instalacji lub obiektów charakteryzuje wysoki poziom efektywności energetycznej i odpowiadające jej znaczne ograniczenie emisji CO2 i wpływu na klimat (mitygacja wynikająca z wysokiego poziomu techniki). Ocena oddziaływania na środowisko w zakresie rozszerzonym wobec zmian klimatu nie powinna skutkować niewspółmiernym do rodzaju i skali przedsięwzięcia zwiększeniem wymagań formalnych i utrudnieniem procesu inwestycyjnego, w szczególności wobec przedsięwzięć opartych na nowoczesnych technologiach. W poradniku podkreślono jednocześnie, że analiza wpływu przedsięwzięcia na klimat i mitygacja są jednymi z wielu zagadnień podlegających ocenie. Nie powinny tym samym pomniejszać wagi innych aspektów środowiskowych, w szczególności dogłębnej analizy bezpośredniego oddziaływania emisji, np. na stan powietrza atmosferycznego. Zauważyć należy również, że jedynie wąska grupa przedsięwzięć – ocenianych jako pojedyncze inwestycje może mieć wpływ na klimat na poziomie umożliwiającym jego ocenę. Złożony charakter fizyki i chemii atmosfery, mnogość czynników decydujących o zmianach klimatu i niedoskonałości współczesnych modeli matematycznych sprawiają, że uzyskanie wyników prognoz nie budzących wątpliwości jest praktycznie niemożliwe. Można natomiast, licząc się również z niepewnością oceny, oszacować ilość gazów cieplarnianych jaka będzie związana z przedsięwzięciem. W poradniku określono ogólną zasadę oceny emisji na wszystkich etapach „życia” przedsięwzięcia, w tym na etapie realizacji, eksploatacji i po jej zakończeniu, również związanym z rozbiórką. Wobec większości przedsięwzięć polegających na budowie instalacji wytwórczych emisja na etapie realizacji oraz po zakończeniu eksploatacji jest pomijalnie mała w stosunku do emisji towarzyszącej ich eksploatacji. W takich przypadkach pominięcie tych etapów i staranne obliczenia emisji związanej z eksploatacją zapewniają ograniczenie niepewności całkowitej emisji gazów cieplarnianych związanych z przedsięwzięciem (zasada optymalizacji analizy). Dla niektórych rodzajów przedsięwzięć oprócz emisji bezpośredniej, istotna może być również emisja pośrednia, wywołana zapotrzebowaniem na energię elektryczną. Przedsięwzięcia związane ze zmianą sposobu użytkowania gruntu na bardzo dużej powierzchni mogą wymagać również oceny innych aspektów, jak zmiana klimatu w skali mikro (lokalnych warunków klimatycznych) i sekwestracja dwutlenku węgla. W poradniku przewidziano również przypadki przedsięwzięć, które charakteryzuje nieznaczna emisja gazów cieplarnianych. W takich sytuacjach nie ma potrzeby przeprowadzania pełnej analizy śladu węglowego (ilościowej).

    Ślad węglowy

    Poradnik rekomenduje stosowanie podstawowej metody oceny śladu węglowego – EBI (Europejskiego Banku Inwestycyjnego), bazującej na emisji bezwzględnej ekwiwalentu CO2 oraz różnicy emisji prognozowanej i emisji referencyjnej, z zastrzeżeniem:

    • w przypadku przedsięwzięć z dofinansowaniem z funduszy UE: nie stosuje się progów określonych przez EBI dla poszczególnych rodzajów przedsięwzięć,
    • w przypadku OOŚ: zastosowanie adekwatne do rodzaju przedsięwzięcia oraz ryzyka klimatycznego. Gdy przedsięwzięcie powoduje zaniedbywalne, niewielkie emisje gazów cieplarnianych, które trudno wyliczyć, w takim przypadku powinna wystarczyć analiza opisowa oparta na założeniach metody EBI lub innych uznanych metodyk analizy śladu węglowego (punkt 4.23.5 poradnika).

    Ślad węglowy obejmuje dwutlenek węgla, metan, podtlenek azotu, fluorowęglowodory, perfluorowęglowodory, heksafluorek siarki i trifluorek azotu, wyrażone jako ekwiwalent CO2. Ocenie podlegają zarówno emisje bezpośrednie z poszczególnych procesów i instalacji, jak również emisje pośrednie, związane z zapotrzebowaniem energetycznym, logistyką, etc.

    Ślad węglowy wyznaczany metodą EBI uwzględnia wspomnianą wcześniej zasadzę optymalizacji analizy, określając dla poszczególnych rodzajów przedsięwzięć granice obliczeń gazów cieplarnianych i aspekty pomniejsze, które należy pominąć.

    Odporność na klęski żywiołowe

    mitygacja zmiana klimatuPrognozowana zmiana klimatu obejmuje następujące zjawiska:

    • zwiększenie częstotliwości występowania temperatur ekstremalnych,
    • częstsze występowanie powodzi w okresie zimowym,
    • zwiększenie częstości i zakresu występowania innych zdarzeń ekstremalnych, takich jak wiatry huraganowe, opady atmosferyczne oraz fale upałów i chłodu,
    • zmniejszenie opadów w okresie letnim,
    • wzrost temperatury wody,
    • zwiększenie zagrożenia pożaru lasów.

    Podatność przedsięwzięcia na potencjalne skutki zmian klimatu oceniana jest przynajmniej wobec ww. zjawisk. Ocena powinna obejmować:

    • ryzyko zalania w trakcie powodzi wraz z potencjalnymi konsekwencjami,
    • ograniczenie dostępności wody, w tym wody do obiegów chłodniczych, np. wody chłodzącej na potrzeby elektrowni, również wobec zmiany parametrów wody (podwyższenie temperatury lub pogorszenie innych parametrów),
    • odporność na wysokie i niskie temperatury powietrza, utrzymujące się przez długi czas,
    • odporność na wiatry huraganowe (wobec obiektów budowalnych uregulowana wymaganiami prawa budowlanego),
    • narażenie na bezpośrednie i pośrednie skutki pożaru lasów.

    Zakres oceny rekomendowanej w poradniku obejmuje skutki bezpośrednie. Jeśli znaczenie środowiskowe mogą mieć również skutki pośrednie, takie jak ograniczenia w dostawie energii elektrycznej, paliw, surowców, przeanalizowany powinien zostać ich potencjalny wpływ na środowisko, w szczególności procedury awaryjnego zatrzymania instalacji i możliwość wystąpienia emisji wyjątkowych.

    Oficjalnym źródłem informacji o potencjalnych scenariuszach klimatycznych i ich skutkach jest Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030, oceniający wpływ potencjalnych zmian klimatu na poszczególne sektory gospodarki, takie jak:

    • rolnictwo i leśnictwo,
    • energetyka,
    • transport,
    • gospodarka przestrzenna i budownictwo,
    • gospodarka wodna.

    Różnorodność biologiczna – utrata siedlisk

    Znaczący element OOŚ stanowi ocena w jakim stopniu przedsięwzięcie wpłynie na siedliska i korytarze ekologiczne. Poradnik przygotowania inwestycji z uwzględnieniem zmian klimatu, ich łagodzenia i przystosowania do tych zmian oraz odporności na klęski żywiołowe rekomenduje aby przy określaniu oddziaływań wykorzystywać kryteria znaczenia, w szczególności rozpowszechnienie gatunków (rzadkość) i możliwość ich szybkiego powrotu do poprzedniego stanu (wrażliwość). Analiza obejmuje zarówno bezpośrednie oddziaływanie przedsięwzięcia, jak i ocenę skutków jakie może spowodować potencjalna zmiana klimatu.

    Analiza cyklu życia

    Poradnik nie zaleca jednoznacznie konieczności przeprowadzenia analizy cyklu życia produktu lub przedsięwzięcia, wskazując jedynie na możliwość wykonania takiej analizy, zaznaczając jednocześnie, że pełna ocena cyklu życia może być czasochłonna i bardzo kosztowna. Nie zostały określone kryteria oceny wyników analizy, w szczególności negatywna ocena celowego skrócenia czasu życia produktu, stanowiąca jeden z kluczowych elementów współczesnego rynku i przyczyniająca się do zwiększenia emisji gazów cieplarnianych i potencjalnej zmiany klimatu.

    Poradnik dostępny jest na stronie:
    https://klimada.mos.gov.pl/wp-content/uploads/2015/11/
    Poradnik_przygotowania_inwestycji_z_uwzglednieniem_zmian_klimatu_ich_lagodzenia_i_przystosowania
    _sie_do_tych_zmian_oraz_odpornosci_na_kleski_zywiolowe.pdf

    Aktualności
    • 27
      marzec
      W minionym tygodniu (24.03) na stronie Biura IPPC zamieszczony został ostateczny projekt dokumentu referencyjnego BREF dla Rzeźni i przetwórstwa produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego „The Final Draft – Slaughterhouses and Animals By-products Industries”. Projekt zawiera ostateczną propozycję konkluzji BAT. The Final Draft – Slaughterhouses and Animals By-products Industries
    • 20
      marzec
      Przypominamy o konieczności dopełnienia do końca marca następujących obowiązków dotyczących emisji do powietrza w roku 2022: - przedłożenia marszałkowi województwa wykazu z danymi o korzystaniu ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat - wniesienia opłaty za ww. korzystanie ze środowiska, w tym emisje - wprowadzenia sprawozdania PRTR - przedłożenia do KOBiZE zweryfikowanego rocznego raportu CO2 - niektórych obowiązków sprawozdawczych w zakresie f-gazów
    • 02
      marzec
      Na tegorocznych targach EKOTECH będzie można poznać, między innymi urządzenia do oczyszczania gazów odlotowych z zanieczyszczeń organicznych LZO produkowane przez firmę Katalizator oraz najnowsze modele rozdrabniaczy przemysłowych dla branży gospodarki odpadami. W trakcie dwóch dni targów zaplanowano szereg bezpłatnych wydarzeń towarzyszących skierowanych do przedstawicieli administracji publicznej, przedsiębiorców i przedstawicieli organizacji non-profit, w tym Międzynarodowe Forum Gospodarki Odpadami MIFOD „E3” ekologia-ekonomia-energetyka w gospodarce odpadami.
    NEWSLETTER:
    Jeśli chcesz otrzymywać powiadomienia o nowych artykułach zapisz się
     
    Operat FB
    Katalizatory do redukcji LZO - Katalizator Grupa PONER

    Program zwiększania kompetencji i Szkolenia zamknięte

    Warsztaty on-line

    Zobacz komunikaty JRC/ IPPC Bureau / US EPA / EEA / NIK / ETO / GDOŚ / GIOŚ / WIOŚ / IOŚ / MKiŚ:

    IPPC Bureau: Ostateczny projekt konkluzji BAT w nowym dokumencie BREF dotyczącym Rzeźni i przetwórstwa produktów ubocznych  pochodzenia zwierzęcego „The Final Draft – Slaughterhouses and Animals By-products Industries” (24.03.2023)

    konkluzje BAT rzeźnie ubojnie przemysł mięsny
    © IPPC Bureau

    EPA [amoniak w układach chłodniczych] Settlement with Cold Storage Warehouse and Distribution Company Helps Make New Bedford and Hartford Communities Safer (22.03.2023)

    EPA [wykrywanie emisji LZO ze zbiorników za pomocą kamery na podczerwień] Announces Clean Air Act Violations for Permian Basin Company (22.03.2023)

    U.S. EPA [procedura sądowa natychmiastowego zabezpieczenia przed emisjami] United States Seeks Preliminary Injunction Against Denka Performance Elastomer to Immediately Reduce Chloroprene Emissions (20.03.2023)

    U.S. EPA [chloropren] LaPlace, St. John the Baptist Parish, Louisiana

    WIOŚ w Katowicach: awaria instalacji amoniaku w Zakładach Tłuszczowych BIELMAR – linia gaśnicza z kurtynami wodnymi do zapobiegania rozprzestrzenianiu się ewentualnej chmury amoniaku – w trakcie akcji ratowniczej przed zanieczyszczeniem rzeki Białej

    EPA [transport] and DOJ File Clean Air Act Complaint Against Diesel Spec Inc. for the Sale of Vehicle Emission “Defeat Devices” (17.03.2023)

    EPA [ozon, NOx, program „dobrego sąsiedztwa”] Announces Final “Good Neighbor” Plan to Cut Harmful Smog, Protecting Health of Millions from Power Plant, Industrial Air Pollution (15.03.2023)

    NIK o zapobieganiu pożarom miejsc gromadzenia odpadów (14.03.2023)

    NIK: Ciepło ucieka, czas ucieka - rozwój efektywnych systemów ciepłowniczych (09.03.2023)

    EPA [transport] Reaches Settlement with Two Indiana Companies to Halt Sales of Illegal Vehicle Emission Defeat Devices (08.03.2023)

    EPA [HFC] Announces Enforcement Actions to Control Hydrofluorocarbon Imports (02.03.3023)

    EPA [chloropren] and Justice Department File Complaint Alleging Public Health Endangerment Caused by Denka Performance Elastomer’s Carcinogenic Air Pollution (28.02.2023)

    EPA [emisje z elektrowni w 2022 roku] Releases 2022 Power Plant Emissions Data (24.02.2023)

    EPA [TSCA – ocena ryzyka skumulowanego oddziaływania chemikaliów o podobnych skutkach] Releases Proposed Approach for Considering Cumulative Risks under TSCA (24.02.2023)

    U.S. EPA [monitoring powietrza po katastrofie kolejowej] Statement from Regional Administrator Debra Shore on the East Palestine Train Derailment (14.02.2023)

    EPA [transport] Reaches Settlement with Indiana Company to Halt Sales of Illegal Vehicle Emission Defeat Devices (14.02.2023)

    Zobacz bieżące artykuły w Atmospheric Environment:

    Sources and risk assessment of atmospheric Hg during the 2022 Beijing Olympic Winter Games

    Determining the filtration effectiveness of non-standard respiratory protective devices by an ad-hoc laboratory methodology

    Seasonal evolution of aerosol loading and its vertical distribution in northeastern China from long-term satellite observations and model reanalysis

    Premature deaths related to urban air pollution in Poland

    Zobacz EUR-Lex:

    Wyrok TSUE w sprawie C-342/21 z dnia 9 lutego 2023 r. – Komisja Europejska/Republika Słowacka [Uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego – Środowisko naturalne – Dyrektywa 2008/50/WE – Jakość otaczającego powietrza – Artykuł 13 ust. 1 i załącznik XI – Systematyczne i trwałe przekraczanie wartości dopuszczalnych mających zastosowanie do pyłu zawieszonego PM10 w określonych strefach Słowacji – Artykuł 23 ust. 1 – Załącznik XV – „Jak najkrótszy” okres przekraczania tych wartości dopuszczalnych – Odpowiednie środki (27.03.2023)

    Zalecenie Komisji z dnia 14 marca 2023 r. Magazynowanie energii – Podstawa zdekarbonizowanego i bezpiecznego systemu energetycznego UE (20.03.2023)

    Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2023/592 z dnia 16 marca 2023 r. zmieniające rozporządzenie wykonawcze (UE) 2019/244 nakładające ostateczne cło wyrównawcze na przywóz biodiesla pochodzącego z Argentyny (17.03.2023)

    Konkluzje Rady w sprawie umiejętności i kompetencji na potrzeby transformacji ekologicznej (14.03.2023)

    Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego „Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów »Działanie na rzecz przyszłości bez azbestu: europejskie podejście do kwestii zagrożeń dla zdrowia związanych z azbestem«” – Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę 2009/148/WE w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem związanym z narażeniem na działanie azbestu w miejscu pracy (16.03.2023)

    Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego „Strategia przemysłowa dla sektora technologii morskich” (16.03.2023)

    Rozporządzenie Komisji (UE) 2023/443 z dnia 8 lutego 2023 r. zmieniające rozporządzenie (UE) 2017/1151 w odniesieniu do procedur homologacji typu w zakresie emisji dla lekkich pojazdów pasażerskich i użytkowych (02.03.2023)

    Zawiadomienie dla przedsiębiorstw zamierzających w 2023 r. przywozić do Unii Europejskiej lub z niej wywozić substancje kontrolowane, które zubożają warstwę ozonową, oraz dla przedsiębiorstw zamierzających w 2024 r. produkować lub przywozić te substancje do nieodzownych zastosowań laboratoryjnych i analitycznych w 2024 r. (27.02.2023)

    Zawiadomienie Komisji – Wytyczne dotyczące stwierdzania obecności urządzeń ograniczających skuteczność działania w odniesieniu do emisji zanieczyszczeń pochodzących z pojazdów lekkich homologowanych w rzeczywistych warunkach jazdy (RDE), z pojazdów ciężkich oraz dotyczące zabezpieczenia przed ingerencją (24.02.2023)

    Decyzja Komisji z dnia 21 grudnia 2022 r. zlecająca centralnemu administratorowi dziennika transakcji Unii Europejskiej wprowadzenie zmian w tabelach krajowego rozdziału uprawnień Czech, Danii, Niemiec, Irlandii, Hiszpanii, Francji, Włoch, Łotwy, Węgier, Niderlandów, Rumunii i Szwecji do dziennika transakcji Unii Europejskiej (21.02.2023)

    Sprawa C-125/20: Wyrok Trybunału z dnia 22 grudnia 2022 r. – Komisja Europejska/Królestwo Hiszpanii [Uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego – Środowisko naturalne – Dyrektywa 2008/50/WE – Jakość otaczającego powietrza – Artykuł 13 ust. 1 – Załącznik XI – Systematyczne i ciągłe przekraczanie wartości dopuszczalnych dwutlenku azotu (NO2) w niektórych strefach i aglomeracjach Hiszpanii – Artykuł 23 ust. 1 – Załącznik XV – „Jak najkrótszy” okres przekroczenia (13.02.2023)